چاپ

تاج پرس/یزد
دکتر سیدرضا جوادیان، دبیر کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد ضمن برسی عوامل تشکیل‌دهنده بی‌تفاوتی اجتماعی، شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور را عامل مهمی برای تغییر سبک زندگی افراد دانست که درنهایت منجر به بی‌تفاوتی اقشار مختلف شده است.
وی با استناد به پژوهش‌های صورت گرفته پیرامون بی‌تفاوتی اجتماعی در کشور، مباحثی همچون: التزام مدنی، رضایت اجتماعی و فردگرایی را ازجمله موارد قابل‌بررسی در ارتباط با بی تفاوتی اجتماعی مطرح کرد.
دکتر سعید عطار رییس دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد، پاسخ به سه سؤال کلیدی پیرامون بی‌تفاوتی اجتماعی را نقشه راه مؤثر در ارائه راهکار جهت حل این معضل دانست که شامل: اجماع بر سر مفهوم بی‌تفاوتی اجتماعی، بررسی دلایل این پدیده در میان اقشار مختلف جامعه به ‌خصوص نخبگان و شناسایی واحدها و ارگان‌های فعال و مرتبط در حوزه بی‌تفاوتی اجتماعی جهت ارائه توصیه‌های مؤثر است.
وی با استناد به پیمایش‌های انجام‌شده در میان طیف وسیعی از افراد جامعه گفت: 80 درصد صاحبان تحصیلات عالی در سال 95 امکان مشارکت خود در حل مشکلات جامعه را منتفی تلقی کرده‌اند که می‌تواند نکته‌ای مهم در ریشه‌یابی این پدیده اجتماعی به شمار آید.
آگاهی، مسئولیت می‌آفریند
دکتر مجتبی ملک افضلی، استادیار بخش حقوق دانشگاه یزد ضمن ارائه سخنانی به نقل از یکی از اندیشمندان جامعه‌شناسی مهم‌ترین علل بی‌تفاوتی اجتماعی را سه دسته عنوان کرد.
وی در دسته اول از عوامل روان‌شناختی، احساس عزت‌نفس، احساس کارایی و اثرگذاری، اعتماد به دیگر شهروندان و نهادهای مدنی و حاکمیت مسئولیت‌پذیری به‌عنوان زمینه‌های روانی لازم برای مشارکت یادکرد که فقدان آن‌ها و احساس درماندگی از اثرگذاری از علل روانی بی‌تفاوتی است.
دکتر ملک افضلی در دسته دوم از عوامل بی‌تفاوتی به زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی، ظرفیت‌های اقتصادی فرد و جامعه، پایگاه اقتصادی و اجتماعی شهروندان، ویژگی‌های ساختار و نظام اقتصادی کشور، شغل و میزان درآمد افراد، سطح برخورداری از آموزش و آگاهی و نیز وابستگی‌های قومی نژادی و زبانی یادکرد و دسته سوم را شامل ویژگی‌های سیاسی جامعه ازجمله چگونگی توزیع قدرت، ساختار سیاسی و قانونی کشور، قواعد کسب قدرت، وضعیت دموکراسی، آزادی بیان و.. برشمرد.
وی همچنین مورد تخطئه قرار گرفتن جایگاه نخبگان از سوی متولیان امر و دلسردی نخبگان در تأثیرگذاری بر روند بهبود حوزه‌های مختلف کشور را از اصلی‌ترین علل بی‌تفاوتی نخبگان دانست.
از نگاه وی در جامعه‌شناسی نخبه‌گرایانه، جنبش‌ها و تغییرات اجتماعی محصول کنش خودبه‌خود توده‌ها نبوده بلکه ناشی از مشارکت فعال نخبگان در حوزه عمومی است و به همین علت بی‌تفاوتی نخبگان و راه‌های درمان آن باید در صدر موضوعات قابل‌بررسی قرار گیرد.
به عقیده دکتر ملک افضلی مهم‌ترین راهکارهای برون‌رفت از بی‌تفاوتی اجتماعی را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:
•ارتقاء میزان التزام مدنی با فراخواندن مسئولان حکومتی به رفتار توأم باصداقت با مردم و دعوت شهروندان در مشارکت فعالیت‌های اجتماعی و شناخت صحیح ارزش‌های جمعی و ملی در جهت ایجاد علاقه جمعی.
• فراخوان آحاد جامعه به دیگرخواهی و نوع‌دوستی و در نظر داشتن پاداش‌های اجتماعی و قانونی برای فعالیت‌های دگرخواهانه در فراشدهای اجتماعی یا آموزش در نهادهای اصلی اجتماعی در جهت جامعه‌گرایی بیشتر که نقطه مقابل فردگرایی مفرط است.
• در نظر داشتن شاخص‌های مشارکت جویانه اجتماعی در برنامه‌ریزی‌های توسعه در سطوح خرد میانه و کلان.
• فراهم ساختن بسترهای اجتماعی و فرهنگی در میان توده مردم با طرح و تدوین برنامه‌های مرتبط در جهت بسط و گسترش فرهنگ تعامل مثبت اجتماعی.
وی با اشاره به برخی از علل حقوقی و سیاسی بروز بی‌تفاوتی در نخبگان، چاره‌جویی برای تقویت حق مردم بر تعیین سرنوشت خویش را ازجمله راه‌های مؤثر افزایش نشاط و مشارکت نخبگان و به‌تبع آن سایر اقشار جامعه دانست که می‌تواند در قالب برخی از اصلاحات در قانون اساسی و تغییر نگرش‌ها در تفسیر اصول قانون اساسی به دست آید.
دکتر مجتبی ملک افضلی در پایان سخن خویش آگاهی را امری مسئولیت‌زا تلقی کرد و نخبگان را به خاطر این نعمت بزرگ مسئول هدایت جامعه دانست و لازمه توفیق ایشان را پرهیز از دنیازدگی بیان نمود و نخبگان را به تأسی به انبیا و مصلحان بزرگ تاریخ و بذل مال و جان و آبرو برای رشد و تعالی جامعه فراخواند.
شکوه نیک نظر مدیر موسسه افق روشن فردا ضمن بررسی نظریه نظام‌های اجتماعی پارسونز، نخبگان تأثیرگزار در تاریخ را بانیان تغییرات اجتماعی شاخص دانست که جامعه هدف خود را مردم و نه دولت‌ها در نظر داشته‌اند.
به گفته وی، مهم‌ترین خلأ در این حوزه، عدم ساده‌سازی علوم توسط نخبگان جامعه برای استفاده ابزاری و کاربردی از آن است که باتربیت دانشجویانی تأثیرگذار در جامعه این هدف محقق خواهد شد.
محمدحسین متقی نماینده گروه لیدخبر به ‌نوعی از احساس خود برتر بینی در میان نخبگان جامعه اشاره کرد و آن را عاملی برای عدم پیوند عموم مردم با نخبگان دانست که در سایه تکرار تاریخ و نبود حس دلسوزی علی‌رغم وجود آگاهی در این حوزه، رفع موانع با پیچیدگی‌های بسیاری همراه است.

مهم‌ترین عناوین مطرح‌شده در این نشست:
• شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور عامل مهمی برای تغییر سبک زندگی و درنهایت بی‌تفاوتی اقشار مختلف جامعه است.
• فهم مشترک از بی‌تفاوتی اجتماعی، بررسی دلایل و یافتن واحدهای فعال در حوزه بی‌تفاوتی سه رکن اصلی در حل این معضل اجتماعی است.
• نقش مجموعه عوامل روان‌شناختی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در پیدایش بی‌تفاوتی اجتماعی
• راهکارهای برون‌رفت از این پدیده اجتماعی
در این نشست دکتر ملیحه علی‌مندگاری، دکتر نسرین بابائیان، دکتر محمد ترکاشوند، دکتر علی روحانی، دکتر سمانه اسعدی، دکتر زهرا نادری، دکتر سید محسن موسوی، دکتر حسین افراسیابی، از اعضای هیات‌علمی دانشگاه یزد، مهدی حجازی رئیس گروه آمایش سرزمین سازمان مدیریت و برنامه ریزی یزد، حمیده زارع ارنانی، ژیلا فروغی مشاوران اداره استثنایی و فاطمه زارع کارشناس پژوهشی دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد نیز حضور داشتند.