تاج پرس/یزد
سندرم تخمدان پلی کیستیک شایع ترین اختلال هورمونی در میان زنان در سنین باروری است. نامگذاری این سندروم به دلیل وجود تخمدان های بزرگ محتوی تعداد زیادی کیست کوچک (در اغلب زنان مبتلا و نه در همه) است که در لایه بیرونی هر تخمدان قرار گرفته است.
قاعدگیهای نا منظم، رشد موهای زاید، جوش های پوستی(آکنه) و چاقی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مشاهده می شود.
این عارضه می تواند در نوجوانی با دوره های قاعدگی نامنظم مشخص گردد یا این که بعد ها به دنبالافزایش وزنیامشکل در باروری تشخیص داده شود.
علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک هنوز ناشناخته است.
زنان مبتلا ممکن است به دلیل مشکلات به وجود آمده در تخمک گذاری، برای باردار شدن با مشکل مواجه شوند.
تشخیص زود هنگام و شروع درمان می تواند به پیشگیری عوارض طولانی مدت آن کمک کندمثل :
علائم
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب بلافاصله بعد از اولین دوره قاعدگی شروع می شود. در پاره ای از موارد نیز در سال های بعدی باروری، به دلیل افزایش تدریجی وزن رخ می دهد. علائم آن، هم از لحاظ شدت و هم از لحاظ نوع آن، از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
علایم شایع بیماری تخمدان پلی کیستیک :
- قاعدگی های نا منظم یا عدم قاعدگی
- رشد موهای زاید
- نازک شدن و ریزش موهای سر
- چرب بودن پوست و جوش صورت(آکنه)
- افزایش وزن و افزایش چربی شکمی
- تأخیر یا مشکل در باردار شدن
پزشک شما برای تشخیص به دنبال حداقل دو نشانه از نشانه های زیر است:
- قاعدگی های نامنظم
- افزایش آندروژن ها یا هورمون های مردانه
- تخمدان های پلی کیستیک
قاعدگی های نامنظم
این امر یکی از شایع ترین مشخصات این بیماری است. منظور از قاعدگی های غیر معمول، فاصله بیش از 35 روز بین دو قاعدگی، کمتر از 8 دوره قاعدگی در یک سال، عدم قاعدگی برای 4 ماه یا بیشتر و وقوع قاعدگی با تاخیر که ممکن است همراه با خونریزی خیلی کم یا شدید باشد، است .
افزایش آندروژن ها یا هورمون های مردانه
سطوح بالای هورمون های مردانه(آندروژن ها) می تواند سبب ایجاد علائم ظاهری مثل رشد موهای زایددر صورت و بدن(هیرسوتیسم)، ایجاد آکنه در بزرگسالی یا آکنه های شدید در نوجوانی وطاسی با الگوی مردانه شود.
علائم ناشی از آندروژن بالا می تواند بر اساس نژاد فرد متفاوت باشد. پس شما بسته به زمینه نژادی ممکن است این علائم را نشان دهید یا خیر. مثلاً زنان نژاد آسیایی یا اروپای شمالی ممکن است تظاهرات متفاوت را بروز دهند.
تخمدان های پلی کیستیک
با کمک سونوگرافی می توان تخمدان های بزرگ حاوی تعداد زیادی کیست کوچک را مشخص کرد. اما برخلاف آن چه از نام آن پیداست، تنها با وجود تخمدان های پلی کیستیک نمی توان تشخیص قطعی داد.
برای تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود دوره های قاعدگی نامنظم یا علائم ناشی از میزان آندروژن بالا نیز لازم است. ممکن است برخی از زنان با وجود تخمدان های پلی کیستیک در سونوگرافی به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا نباشند. از طرف دیگر نیز ممکن است در بعضی از افراد مبتلا به این سندروم، تخمدان ها در سونوگرافی طبیعی باشند.
تظاهرات همراه با سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- ناباروری
- چاقی
- پیش دیابت یا دیابت نوع 2
- آکانتوز سیاه
ناباروری
زنان مبتلا به PCOS ممکن است به دلیل کمبود تخمک گذاری، در باردار شدن با مشکل مواجه شوند. بد نیست بدانید که این بیماری شایع ترین دلیل ناباروری در زنان است.
چاقی
در حدود نیمی از زنان مبتلا به PCOS چاق هستند. در مقایسه با زنان هم سن که سندرم تخمدان پلی کیستیک ندارند، زنان مبتلا، احتمال بیشتری دارد که دچار اضافه وزن یا چاقی باشند.
پیش دیابت یا دیابت نوع 2
بسیاری از زنان مبتلا به PCOS، دچار مقاومت به انسولین هستند که این امر توانایی بدن برای استفاده ی بهینه از انسولین جهت تنظیم قند خون را مختل می کند. این موضوع می تواند سبب بالا رفتن قند خون و در نتیجه دیابت نوع 2 گردد. نام دیگر پیش دیابت، اختلال در تحمل گلوکز است.
آکانتوز سیاه (Acanthosisnigricans)
یک اصطلاح پزشکی است که به وجود پوست مخملی و تیره بر روی پشت گردن، زیر بغل، اعضای تناسلی خارجی و زیر پستان ها اطلاق می شود. وجود این شرایط در پوست یکی از نشانه های مقاومت به انسولین است.
چه هنگام باید به پزشک مراجعه کرد؟
با توجه به اینکه : تشخیص و درمان زودهنگام سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند به کاهش ابتلا به عوارض بلند مدت آن کمک کند ،اگر قاعدگی های نامنظم مثل تاخیر در قاعدگی یا قطع آن و موهای زاید روی بدن یا صورت یا آکنه دارید با پزشک خود مشورت کنید.
طاهره یزدانی کارشناس برنامه باروری سالم‌مرکز بهداشت شهرستان یزد