چاپ

پس از بارش‌های اسفند ماه سال 97 و فروردین ماه سال جاری و در پی آن وقوع سیلاب‌ها و وارد شدن خسارات سنگین به کشور، موضوع پیش‌بینی‌های هواشناسی به یکی از موضوعات مورد علاقه جامعه تبدیل شده است، ولی در این میان در روزهای اخیر شاهد انتشار مطالب غیر واقعی از وقوع سیل در روزهای پایانی سال و نیمه فروردین ماه سال آینده در فضای مجازی هستیم.

این در حالی است که به گفته محققان حوزه اقلیم‌شناسی چنین مطالبی شبه علم و نادرست است و باید پیش بینی‌ها بر اساس داده‌های معتبر نهادهای رسمی و قانونی کشور و در سطح بین‌الملل باشد.

پیش‌بینی آب و هوای کشور بر اساس داده‌های خیالی

دکتر ابراهیم مقیمی، رییس سابق دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به انتشار خبری در فضای مجازی در زمینه بارش‌های شدید در روزهای آینده با تاکید بر اینکه این متن چندین اشکال اساسی دارد، گفت: این متن بر اساس مستندات علمی متقن نیست؛ چراکه در آن پیش‌بینی اغراق آمیزی مطرح شده و پیش‌بینی بارش 900 میلی‌متری در آن عنوان شده است.

وی با تاکید بر اینکه امکان ندارد که در ایران هسته بارشی کوتاه‌مدت و لحظه‌ای 900 میلی‌متر را داشته باشیم، خاطر نشان کرد: از سوی دیگر در این متن استناد به اطلاعات سازمان هواشناسی آمریکا و ناسا شده که ناسا چنین پیش‌بینی را ارائه نکرده است.

مقیمی با بیان اینکه در این متن همچنین استناد به اطلاعیه منتشر شده از سوی اتحادیه اروپا شده است، اظهار کرد: این اطلاعیه نیز قابل قبول نیست؛ چون اتحادیه اروپا چنین اطلاعیه‌ای را صادر نکرده است.

بنیان‌گذار انجمن مخاطره‌شناسی ایران ادامه داد: آنچه که الگوهای بارشی کشور نشان می‌دهد، در دو هفته آینده، کشور دارای شرایط بارشی نرمال با شرایط حدی کمتر از بارش‌های فروردین ماه سال جاری است.

سیل و لزوم رعایت حریم رودها

وی اضافه کرد: ولی آنچه که مسلم است، این است که همین مقدار حدی به میزان بارش‌های اسفند 97 و فروردین سال جاری می‌تواند خساراتی را برای افرادی که در حرایم رودخانه‌ها ساکن هستند و هنوز از مناطق سیل‌خیز رودخانه‌ها خارج نشده‌اند، ایجاد کند.

مقیمی یادآور شد: با توجه به اینکه میانگین برودتی تا حدی نرمال است و ممکن است کاهش دما را در اواخر اسفند سال جاری و اوایل فروردین ماه سال آینده درمقایسه با سال‌های گذشته کمتر داشته باشیم، از این رو چنین برودت‌هایی می‌تواند هر نوع نم و رطوبت تزریقی به ایران را به بارش تبدیل کند.

این محقق حوزه مخاطره‌شناسی ادامه داد: در غرب زاگرس، رودخانه‌های حوضه غرب لرستان، خوزستان و تا حدودی در کردستان تقریبا سیلاب‌های سال جاری لایروبی شدند، ولی باید برای شرق زاگرس به‌ویژه ایران مرکزی، هشدارهای لازم ارائه شود تا در حرایم رودها آزادسازی صورت گیرد تا در سیلاب‌هایی که قرار است در ایران مرکزی به‌ویژه در حوضه "قمرود" داشته باشیم، بتوانیم مدیریت کنیم و منجر به خسارت نشود.

مقیمی با بیان اینکه با چنین شرایطی نباید به فضاهای مجازی استناد کرد، اظهار کرد: این داده‌های نادرست می‌تواند منجر به اتفاقات ثانویه شود.

پیش‌بینی‌های هواشناسی 10 روزه است

دکتر علی اکبر شمسی‌پور، دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران نیز در گفت‌وگو با ایسنا، پیش‌بینی‌های هواشناسی دقیق و با اعداد و ارقام نزدیک به واقعیت را حداکثر 10 روزه دانست و گفت: پیش‌بینی‌های 10 روزه با دقت بالا انجام می‌شود و پیش‌بینی‌های هواشناسی در بازه‌های زمانی بیشتر کلی و عمدتا به صورت کیفی ارائه می‌شوند.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی‌های بلند مدت هواشناسی کیفی هستند، اظهار کرد: اما در پیش‌بینی‌های کمتر از 10 روزه با توجه به تصاویر ماهواره‌ای و مدل‌های هواشناسی دقیق به دقت بالایی می‌توان مناطق و میزان بارندگی آنها را در صورت لزوم برای هشدار، پیش آگاهی و مدیریت ریسک ارائه کرد.

شمسی‌پور با اشاره به برخی متن‌های منتشر شده در فضای مجازی با بیان اینکه این مطالب در زمره موضوعات شبه علم است و به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه از سوی افراد غیر متخصص ارائه می‌شوند، ادامه داد: در چنین مواردی بخصوص از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های جدید در پیش‌بینی‌های هواشناسی سوءاستفاده می‌شود، بطوریکه برخی در اعلام نتایج یا اغراق و یا به صورت نادرست از این داده‌ها بهره‌برداری می‌کنند.

دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه انتشار چنین متن‌هایی با توجه به موج شیوع ویروس کرونا موجب تشویش اذهان عمومی خواهد شد، اضافه کرد: مطالبی که بدون استنادات علمی اعلام می‌شود، نمی‌توان زیاد به آنها اعتنا کرد. اعلام چنین مطالبی باید بر اساس داده‌های نهادهایی چون اطلاعات سازمان هواشناسی کشور و یا پایگاه‌های معتبر پیش بینی هوا در دنیا باشد.

بهار 99 در انتظار بارش‌ و رعد و برق

وی در خصوص وضعیت بارش‌های روزهای پایانی اسفند 98 و فروردین ماه سال جدید، با اشاره به منابع معتبر پیش‌بینی‌های جوی و بارشی، اظهار کرد: بر اساس این داده‌ها، کشور و به‌ویژه دامنه‌های غربی زاگرس و البرز در روزهای آخر اسفند مرطوب بوده و بارندگی‌های مناسبی از منشأ رطوبتی عمدتا دریای سرخ و اقیانوس اطلس خواهد داشت، بدون اینکه منجر به سیلاب و یا بحران شود و تداوم آن به فروردین ماه 1399 نیز کشیده می‌شود.

وی پیش‌بینی بارندگی در فصل بهار سال آینده را بر اساس شرایط "شاخص‌های پیوند از دور" تأثیرگذار روی آب‌وهوای جنوب غرب آسیا و ایران و شرایط دینامیکی جو دانست و در این باره توضیح داد: این شاخص‌ها ارتباط میان شرایط دمای سطح اقیانوس‌ها با فرارفت حرارتی و رطوبتی جو را بیان می‌کنند. از بین آنها شاخص‌های ال نینو و لانینا از شاخص‌های مهم پیوند از دور تأثیرگذار بر آب وهوای ایران به شمار می‌روند.

شمسی‌پور اضافه کرد: در پیش‌بینی‌هایی که بر اساس شاخص‌های دور پیوند انجام می‌شود، بارش کل کشور در بهار سال 1399 تا الان نرمال و بالاتر از نرمال است و شرایط بارشی مطلوبی خواهیم داشت، ضمن آنکه در برخی نقاط مانند سراسر زاگرس و دامنه‌های البرز بارش‌های سنگین و فوق سنگین همراه با رعد و برق‌های بیش از حد قوی خواهد بود.

این محقق حوزه اقلیم با تاکید بر اینکه برای بهار سال آینده بارش‌های سنگین همراه با رعد و برق را خواهیم داشت، گفت: بیشترین فرارفت رطوبتی ایران از ضلع جنوب یعنی دریای عرب و اقیانوس هند وارد می‌شود و بر این اساس بارش‌های ایران تا حد زیادی تحت تاثیر شاخص‌های دور پیوند اقیانوس هند و آرام جنوبی مانند ال نینو و لانینا است.

شمسی‌پور، محدوده فعالیت و عملکرد شاخص نوسان جنوبی که به "چرخه واکر" نیز معروف است، را بین استرالیا و آمریکای جنوبی در غرب و شرق اقیانوس آرام جنوبی معرفی و اضافه کرد: به این ترتیب مراکز هواشناسی استرالیا، کلمبیا و آمریکا و حتی اروپا مراجع علمی مستندی برای پیش‌بینی‌های علمی هواشناسی هستند.

انتهای پیام