بزرگنمایی:
تاج پرس
تشکیل مراکز داوری تخصصی یکی از مهمترین راهکارهای تامین امنیت قضایی در کشور ، تسریع در حل و فصل اختلافات حقوقی مردم، کاهش بار سازمان قضایی و بالاخص نظم عمومی حقوقی است در جهت تحقق این هدف قوه قضائیه با تشکیل شوراهای حل اختلاف نوعی داوری قضایی را به منظور کاهش تعداد پرونده های کم اهمیت تر حقوقی برداشته است و مراکز داوری سازمانی دیگر از قبیل مرکز داوری اتاق بازرگانی و داوری های تخصصی منطقه ای نیز به تدریج اصحاب دعوی را به ارجاع اختلافات تخصصی خود به داوری تشویق می نماید .
یکی از مسایلی که همواره مدنظر وکلای دادگستری و اصحاب دعوی بوده اینست که به هر حال رای داور در اکثر موارد می بایستی توسط دادگاه تنفیذ و به موقع اجرا گذارده شود و همین امر نوعی اطاله دادرسی و نقص غرض است . با اینحال بلحاظ حفظ نظم عمومی حقوقی و تامین وحدت قضایی نمی توان منکر ضرورت نظارت قضایی بر آرا داوری گردید صدور آراء داوری بگونه ای که رعایت قوانین موجد حق توسط داور شده باشد بهترین راهکار حل این مشکل است .
هدف کانون وکلای دادگستری از تشکیل مرکز داوری و استفاده از تخصص وکلای با سابقه دادگستری به عنوان داور کوششی در راستای سهولت اجرای آراء داوری است زیرا داوران منصوب این مرکز با سوابق طولانی قضایی در صدور رای خود قطعا موازین قانونی را رعایت خواهند کرد تا به سهولت آراء صادره مورد تنفیذ قضایی قرار گیرد.
بالمآل وکلای دادگستری و اصحاب دعوی تشویق خواهند شد که دعاوی حقوقی پیچیده خود را به داوری مرکز داوری کانون وکلا ارجاع نمایند و در مواردی نیز که سالها است پرونده خاصی بلحاظ تشریفات قضایی منجر به صدور حکم نشده باشد فیصله دعوی را به داوری مرکز رجوع کنند.
طبیعی است ، با تشکیل مراکز داوری تخصصی متعدد در کشور ، وکلا و اصحاب دعوی پرونده های صرفا تجاری خود را که واجد پیچیدگی های خاص قضایی نیست به مرکز داوری اتاق بازرگانی ارجاع خواهند نمود تا به دعاوی مذکور در محدوده موازین بازرگانی رسیدگی شود به همین ملاحظه نوعی همکاری بین مرکز داوری اتاق بازرگانی و مرکز داوری کانون وکلا نیز مطلوب و حتی ضروری است .
مرکز داوری کانون وکلا که پس از تصویب اساسنامه و قواعد داوری کوتاه مدتی است شروع به کار کرده است خوشبختانه مورد اعتماد و اقبال وکلای دادگستری و اصحاب دعوی قرار گرفته و توفیق نسبی در این زمینه با ارجاع اختلافات پیچیده قضایی بنحو مرضی الطرفین حاصل شده است
بطوریکه همکاران محترم توجه دارند به موجب اساسنامه این مرکز پیش بینی شده است که برای هر نوع دعوای قابل ارجاع به مرکز داوری انتخاب و تعیین شود که در فهرست داوران تخصصی مرکز نیز که برای مراجعه عموم در دبیرخانه مرکز نگاهداری می شود نام او درج شده باشد داوران تخصصی در رشته هایی که با تجربه و تصحیلاتشان هماهنگ باشد تعیین گردیده اند .
نکته بسیار مهمی که در سازمان مرکز داوری مورد توجه قرار گرفته دقت در انتخاب داوران صلاحیتدار و بی طرف بوسیله هیات امنای مرکز داوری است که مشتمل بر ٤ نفر از وکلای مورد اعتماد جامعه وکالت با ریاست رئیس هیات مدیره کانون می باشد . واقعیت اینست که هر مرکز داوری که انتظار داشته باشد اصحاب دعوی با تراضی دعاوی خود را بدان ارجاع نمایند می بایستی در انتخابات داوران با منتهای بی طرفی و صرفا بر اساس صلاحیت تخصصی آنان اقدام نماید در تنظیم اساسنامه از سه طریق حصول این منظور مدنظر قرار گرفته است اولا- دعاوی به رشته های تخصصی تقسیم گردیده اند تا هر دعوایی بر اساس سوابق تجربی و تخصصی داوران بدانها ارجاع گردد. ثانیا فهرستی از داوران متخصصی در رشته های مختلف از پیش فراهم شده و نام آنان در اختیار عموم مراجعین قرارمیگیرد این فهرست گاه به گاه با حذف بعضی از نامها و درج اشخاص جدید توسط هیات امنا مورد تجدید نظر قرار می گیرد ولی هیات امنا نمی تواند داورانی را خارج از کسانی که نامشان در فهرست درج شده است تعیین نماید. ثالثا - پس از وصول درخواست تعیین داور هیات امنا که اعضا آن از حقوقدانان مورد اعتماد جامعه می باشند با بررسی صلاحیت داوران در خصوص صلاحیت اشخاص بررسی نموده و یکنفر را از بین فهرست داوران تعیین می نمایند با توجه به اینکه همه داوران تخصصی از بین وکلائی که لاقل از لحاظ تجربی صلاحیت انتخاب شدن به عضویت هیات مدیره کانون را دارند انتخاب شده اند می توان اطمینان حاصل گرد که آراء داوری صادره توسط مرکز کمتر در مظان ایرادات شکلی و قانونی قرار گیرد و مشکل عدم تنفیذ رای توسط مرجع قضایی نیر به حداقل کاهش یابد.
علاوه بر همه این تمهیدات دبیرخانه مرکز داوری به منظور انجام امور اداری به عنوان مشاور داور رعایت موازین داوری و تشریفات قانونی در خصوص دعوت اصحاب دعوی و ابلاغ رای داوری را مدنظر قرار خواهد داد. در واقع دبیرخانه مرکز داوری بار اصلی انجام تشریفات اداری و ابلاغ و رعایت موازین قانونی را بعهده خواهد گرفت. به منظور کاهش هزینه های داوری مرکز داوری علاوه بر حق داوری مقرر قانونی از اصحاب دعوی مبالغی تحت عنوان هزینه های اداری داوری دریافت نمی نماید هزینه های اداری مرکز صرفا با توافق با داوران و مصوبه هیات امنا در هر مورد از حق داوری کسر و به صندوق کانون واریز می گردد.
طبیعی است همه این راهکارها موقعی موجب گسترش روز افزون کار مرکز داوری و کاهش بار دعاوی حقوقی در سازمان قضایی ( که هدف اصلی تشکیل مرکز است ) خواهد گردید که وکلای دادگستری در عمل شاهد نتیجه مطلوب ارجاع پرونده های پیچیده به داوری مرکز باشند چنین توفیقی نیاز به اقبال وکلای دادگستری و تشویق همکاران دبیرهانه مرکز و بالاخص نظارت مستمر بر کار مرکز داوری دارد . به تعبیر دیگر وکلا و اصحاب دعوی با مراجعه دعاوی خود به مرکز می توانند در خصوص طرز کار این مرکز در آِنده قضاوت کنند و مشکلات و نارسائیهای احتمالی را با رهنمود های انتقادی خود حل کنند.
هدف از انتشار این جزوه نیز آگاهی بیشتر به جامعه وکالت از تاسیس این مرکز و تشویق آنان به درج شرط رجوع اختلافات ضمن قراردادهای منعقده به داوری مرکز و همچنین تراضی به ارجاع اختلافات پیچیده ای که مدتهاست در دستگاه قضایی معطل مانده است به مرکز داوری می باشد .