بزرگنمایی:
گمرکات ایران و آذربایجان در نشستی دوجانبه در محل گمرک آستارای آذربایجان بر افزایش همکاری‌ها به منظور تسهیل تجارت خارجی از مرزهای گمرکی مشترک تاکید کردند.
به گزارش تاج پرس به نقل از اکوایران، سقوط ناگهانی دولت بشار اسد در سوریه یکی از اصلی‌ترین تحولاتی بود که خاورمیانه در سال 2024 میلادی آن را پشت سر گذاشت. سقوط اسد از قدرت و همچنین آتش‌بس میان لبنان و اسرائیل باعث شد تا آذربایجان گام‌های را برای تجدید روابط خود با ایران بردارد.
از آن سو، نگاهی به پیشینه روابط تهران-باکو نشان می‌دهد که آذربایجان و ایران در سال‌های گذشته به دلیل مسائل منطقه‌ای نتوانستند روابط دائم دیپلماتیک و تجاری مناسبی را برقرار کنند و حتی در مقاطعی روسیه، پشت ایران را خالی کرده است؛ برای مثال، پس از سفر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به آذربایجان و ملاقات با الهام علی‌اف، همتای آذری‌اش، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت که کریدور «زنگزور» مسیری است که می‌تواند قلمرو اصلی آذربایجان را به نخجوان از طریق «سیونیک» ارمنستان متصل کند.
زاخارووا با اشاره به نگرانى‌هاى ایران در این خصوص تاکید کرده بود: «موضع مسکو در این مورد کاملاً قطعی است. ما بر اساس این واقعیت پیش می‌رویم که راه‌حل باید برای ارمنستان، آذربایجان و همسایگان منطقه قابل قبول باشد»؛ موضعی که به منزله تغییر مرزها و قطع ارتباط زمینی ایران با ارمنستان تلقی شد و به همین دلیل مقامات ایران آشکارا با آن مخالفت کردند.
اما تحولات اخیر در منطقه منجر شد تا ورق روابط میان ایران و آذربایجان برگردد. اکنون گمرکات ایران و آذربایجان در نشستی دوجانبه در محل گمرک آستارای آذربایجان بر افزایش همکاری‌ها به منظور تسهیل تجارت خارجی از مرزهای گمرکی مشترک تاکید کردند. در این نشست توافقات لازم با هدف ادامه همکاری‌ها و بهبود روندهای گمرکی و اهمیت مبادله اطلاعات و هماهنگی بیشتر برای تسهیل تجارت بین دو کشور انجام گرفت.
این دو کشور مذاکراتی، توافقاتی در 11 بند را تفاهم کردند که پس از امضای نهایی آن، توسط گمرکات مرزی مشترک دو کشور اجرایی خواهد شد.
توافق 11 بندی گمرکات ایران و آذربایجان
اما این توافقات 11 بندی شامل چه مواردی است؟
1. براساس انعقاد این موافقت‌نامه بر افزایش حداکثری همکاری‌ها و تلاش برای پذیرش بیشتر تعداد کامیون در انتظار خروج تاکید و بر تسهیل گذر مرزی و روان سازی تردد توافق شد.
2. پیشنهاد طرف آذربایجانی مبنی بر پذیرش متقابل اسکن محموله‌های تجاری مورد توافق قرار گرفت و مقرر شد در این خصوص تفاهم‌نامه همکاری تنظیم و پس از امضای آن، گروه کاری مشترک اقدامات لازم برای عملیاتی نمودن این تصمیم را اجرا کنند.
3. پیشنهاد طرف ایرانی برای پذیرش اتوبوس و مسافران متردد از مرز بیله‌سوار بین دو کشور در روز با هدف تامین رفاه حال مسافران، مورد پذیرش طرف آذربایجانی قرار گرفت.
4. دو طرف توافق کردند تا تلاش کنند بیشترین تعداد پذیرش کامیون در روز انجام شود.
5. طرف ایرانی همچنین پیشنهاد داد به منظور تسهیل و تسریع در ترخیص کالاها به سمت نخجوان، انتقال کالا به صورت کانتینری انجام شود.
6. توافق شد مدیران مرزی 2 طرف، تعداد کامیون‌های در صف انتظار خروج را روزانه به طرف مقابل اعلام کنند. این رقم مبنای حداقل پذیرش کامیون‌ها از سوی گمرک هر طرف خواهد بود.
7. با توجه بر مشکل ایجاد شده در تبادل الکترونیکی داده‌ها و تغییر پلتفرم سامانه گمرکی طرف ایرانی و همچنین مکاتبه رسمی برای معرفی نمایندگان دفتر فناوری گمرک ایران، درخواست شد متقابلا طرف آذری نیز نمایندگان فناوری خود را معرفی و برای برقراری شرایط لازم جهت تبادل الکترونیکی داده ها، جلسات متوالی مجازی و در صورت لزوم حضوری بین نمایندگان گمرکات با هماهنگی دفاتر بین‌الملل دو طرف برگزار شود.
8. توافق شد تا آغاز تبادل الکترونیکی اطلاعات، گواهی (CMR) توسط گمرکات طرف آذری تایید و ممهور شود.
9. برنامه‌ریزی برای برگزاری جلسات مشابه به صورت منظم و مداوم بین گمرکات دو طرف در مرزهای مشترک ایران و آذربایجان هر شش ماه یک بار و جلسات منظم مدیران مرزی، به تفکیک هر مرز به صورت ماهانه پیگیری و انجام شود.
10.پیشنهاد طرف ایرانی برای پذیرش اتوبوس و مسافران متردد از مرز بیله‌سوار بین دو کشور در روز با هدف تامین رفاه حال مسافران، مورد پذیرش طرف آذربایجانی قرار گرفت.
11. طرف ایرانی از طرف آذربایجانی درخواست کرد با توجه به افتتاح پل و مرز جدید آستارا، به منظور کاهش در توقف و ایستایی وسایل نقلیه در مرز، پذیرش کامیون‌ها از هر دو مرز انجام شود.
حجم روابط اقتصادی ایران و آذربایجان
یکی دیگر از موضوعات مهم میان تهران و باکو، حجم مبادلات تجاری میان دو کشور است؛ شاهین مصطفی‌یف، معاون نخست وزیری آذربایجان در مهر ماه سال جاری با اشاره به اینکه حجم روابط اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان در هشت ماهه نخست امسال میلادی 400 میلیون دلار بوده است، افزود: باوجود افزایش 28 درصدی حجم تجارت بین دو کشور در سال جاری، همچنان ظرفیت بسیار زیادی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین ایران و آذربایجان وجود دارد.
معاون نخست وزیر آذربایجان با اشاره به اینکه رقم فعلی تجارت بین دو کشور بسیار ناچیز است و از 400 میلیون دلار روابط تجاری بین دو کشور، 393 میلیون دلار مربوط به صادرات ایران به جمهوری آذربایجان است، افزود: باید در جهت افزایش روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور اقدامات لازم را انجام دهیم ضمن اینکه باید به توازن بین صادرات و واردات بین دو طرف نیز توجه کنیم.
شاهین مصطفی‌یف در ادامه گفت: نزدیک به 2500 شرکت ایرانی در آذربایجان ثبت شده است که از این تعداد 1600 شرکت درحال فعالیت هستند و بالغ بر 5 میلیارد دلار نیز در اقتصاد جمهوری آذربایجان سرمایه گذاری کرده اند، که حجم بزرگی از این سرمایه گذاری‌ها در بخش نفت و گاز کشور آذربایجان انجام شده و نزدیک به 3 میلیارد دلار از گاز شاه دنیز سرمایه گذاری شده است.