بزرگنمایی:

 مالکیت فکری، مالکیت معنوی یا حقوق فکری و معنوی به حقوقی گفته می‌شود که به صاحبان آن حق بهره‌وری از فعالیت‌های فکری و ابتکاری انسان را می‌دهد. در حالی که این حقوق ارزش اقتصادی و جنبه داد و ستد دارد، موضوع مالکیت فکری شیء معین مادی نیست و در این حوزه با اموالی سر و کار داریم که در آن واحد که در دست مخترع قرار دارند، می‌توانند به واسطه جنس آن‌ها- که بر پایه دانش و فناوری است- در دست هزاران نفر دیگر نیز قرار گیرند.

موضوع ثبت اختراع نیز بر اساس تقسیم‌بندی سازمان بین‌المللی مالکیت فکری (WIPO)، ذیل "حقوق مالکیت صنعتی" قرار می‌گیرد. در ایران نیز از تصویب قانون علامات صنعتی و تجاری، به عنوان نخستین اقدام برای سازماندهی اقتصاد تجاری ایران در فاصله سال‌های 1303 تا 1309 نام برده می‌شود.

در همین راستا و با توجه به تأکیدات و پیشنهادات WIPO در تعریف دقیق حقوق مالکیت فکری گروهی- که در ثبت یک اختراع مشارکت داشته‌اند-  و نیز در راستای رشد رتبه فناوری سلامت کشور در دنیا، آیین‌نامه "ساختار و خط‌مشی مالکیت فکری و نوآوری در دانشگاه‌های علوم پزشکی" از سوی دفتر توسعه سلامت وزارت بهداشت و با مشارکت معاونین تحقیقات دانشگاه‌های علوم پزشکی تهیه شده و پس از تأیید  معاونت حقوقی به تصویب شورای حقوقی وزارت بهداشت رسیده است.

در راستای اجرایی شدن آیین‌نامه مذکور در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، این آیین‌نامه به طور رسمی در اوایل بهمن ماه 98 با حضور دکتر رضا ملک‌زاده معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، دکتر شاهین آخوندزاده قائم مقام معاون تحقیقات وزیر بهداشت، حسین وطن‌پور رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت و محمود حکمت‌نیا معاون حقوقی مالکیت فکری وزارت دادگستری رونمایی شد و در این مراسم معاونان تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی 10 کلان منطقه کشور به ارائه گزارشی از اقدامات خود در حوزه مالکیت فکری پرداختند.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 1 در حوزه مالکیت فکری

به گزارش ایسنا، رضا ولدان، مدیر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این جلسه گفت: پیرو ابلاغیه وزارت بهداشت در رابطه با تشکیل دفاتر مالکیت فکری که  سال 97 به دست کلان‌ منطقه 1 رسید، اولین جلسه دفاتر مالکیت فکری با حضور نمایندگان کلان منطقه یک برگزار شد و در ادامه تقریباً تمام دانشگاه‌های کلان منطقه این دفاتر را ایجاد کردند.

معادل‌سازی ثبت اختراع داخلی با یک مقاله ISI و اختراع بین‌المللی با دو مقاله ISI

نماینده کلان منطقه 1، عمده اقدامات انجام شده در این کلان منطقه را تدوین آیین‌نامه برای هر دانشگاه در زمینه مالکیت فکری و تصویب آن در هیئت رئیسه دانشگاه، ایجاد دفاتر مالکیت فکری و گماردن یک مسئول و یک کارشناس در آن، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های مالکیت فکری چه به صورت کلان منطقه‌ای و چه به صورت داخلی در دانشگاه عنوان کرد.

مدیر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به ایجاد سیاست‌های تشویقی برای ثبت اختراع که تقریباً در تمام دانشگاه‌های این کلان منطقه انجام شده، گفت: یکی از سیاست‌ها این است که برای هیأت علمی‌های پژوهشی که بخواهند جذب شوند، امتیاز ویژه‌ای برای ثبت اختراع قرار دادیم. سیاست تشویقی دیگر نیز مربوط به ثبت اختراعات است که اختراعات داخل معادل یک مقاله ISI و اختراعات خارج معادل دو مقاله ISI به حساب می‌آید.

ولدان با بیان اینکه اولین رویداد فناوری در دانشگاه برگزار شده و هزینه‌های ثبت اختراع داخل و خارج سه طرح برگزیده پوشش داده شده است، افزود: یک نسخه از تسویه حساب طرح‌ها را داریم و از این بین طرح‌هایی که قابلیت ثبت اختراع را دارند، انتخاب کرده و این موضوع را به مجری طرح اطلاع می‌دهیم.

وی خاطرنشان کرد: تعداد تمامی اختراعات ثبت‌شده دانشگاه علوم پزشکی مازندران 55 مورد، تعداد اختراعات داخلی ثبت شده نهایی در سال 1398 هشت مورد، تعداد اختراعات در دست ثبت سال 1398 دوازده مورد و تعداد اختراعات بین‌الملل در سال 98 دو مورد است. نمودار تمامی اختراعات ثبت شده در سامانه http://htdo.research.ac.ir/ نشان می‌دهد بیشترین اختراعات ثبت شده به ترتیب مربوط به مازندران، گیلان، شاهرود، گلستان، سمنان و بابل است.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 2 در حوزه مالکیت فکری

معافیت هزینه داوری ثبت اختراع، یک بار در سال

اکبر غلام‌پور، مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز به نمایندگی از کلان منطقه 2 به اقدامات در حیطه مالکیت معنوی این کلان منطقه پرداخت و تشریح کرد: از سال 94 اقدامات مربوطه از جمله برگزاری کارگاه‌ها و مقدمات ایجاد دفاتر مالکیت فکری را آغاز کردیم. بعد از بردن کارگاه‌ها به سمت کلان‌منطقه، اولین جلسه را با حضور نمایندگان دانشگاه‌ها برگزار کردیم و سعی کردیم جلسات بعدی را در سایر دانشگاه‌ها برگزار کنیم.

وی افزود: از حدود سال 95 آیین‌نامه پیشین مالکیت فکری را داشتیم و منتظر بودیم وزارت‌خانه پیش‌نویس این آیین‌نامه را ابلاغ کند. بعد از آن آیین‌نامه را ویرایش و در شورای فناوری تصویب کردیم. این آیین‌نامه پس از ارائه در هیئت رئیسه دانشگاه، اجرایی می‌شود.

مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز سپس به مزایای ثبت اختراعات اشاره کرد و گفت: به منظور تشویق همکاران مقرر شد تا 10 درصد از مابقی هزینه ثبت اختراعات یو اس پتنت و یورو پتنت را دانشگاه تأمین کند (90 درصد این هزینه را کانون پتنت تأمین می‌کند). همچنین در بحث هزینه داوری‌ها مقرر کردیم اگر همکاری ثبت اختراع بکند و استعلام آن به دانشگاه بیاید، این اختراع را بدون اخذ هزینه داوری، ثبت کنیم.

غلام‌پور تصریح کرد: سیاست دانشگاه ما این است که ثبت اختراع را معادل مقاله ISI در نظر نگرفتیم و فکر هم می‌کنیم که یکی از آفت‌ها همین است؛ چرا که بحث این‌ها جداست و اگر ثبت اختراع به تجاری‌سازی منجر نشود، فایده‌ و ارزشی ندارد. بنابراین این را نیز مطرح کردیم که هر همکار در طول یک سال تنها می‌تواند یک مرتبه از معافیت هزینه داوری برخوردار شود.

وی تعداد اختراعات ثبت شده دانشگاه علوم پزشکی تبریز را در 6 ماهه نخست سال 98، 15 مورد عنوان کرد و افزود: تعداد اختراعات در سال‌های 92، 93، 94، 95، 96 و 97 به ترتیب 38، 23، 37، 32، 20 و 34 مورد است.

مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز ضمن انتقاد از استقبال کم اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها از کارگاه‌های حوزه مالکیت فکری، افزود: متأسفانه یکی از اشکالات این بوده که افرادی که اختراع ثبت می‌کنند، هیچ تمایلی به تجاری‌سازی نشان نداده‌اند.

گزارش کلان منطقه 3 در حوزه مالکیت فکری

ایجاد دفتر "انتقال تکنولوژی" در علوم پزشکی کرمانشاه و برنامه برای ایجاد آن در سایر دانشگاه‌های کلان منطقه

فرید نجفی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با بیان این که دانشگاه‌های علوم پزشکی کلان منطقه 3 شامل کرمانشاه، کردستان، همدان، ایلام و اسدآباد است، توضیح داد: طی بازدیدی که از دانشگاه‌های علوم پزشکی کلان منطقه 3 انجام دادیم، در دانشگاه‌های علوم پزشکی همدان، کرمانشاه و کردستان دفاتر مالکیت فکری از پیش وجود داشت و طی این بازدید این دفاتر رسماً شروع به کار کردند. بعد از آن کارگاه‌های مرتبط با مالکیت فکری در سطح کلان منطقه برگزار شده و فعالیت یکپارچه‌ای در دو مرکز همدان و کرمانشاه به عنوان مراکز استعلام ثبت اختراعات انجام شد.

وی تعداد اختراعاتی که از قبل در دانشگاه‌های کلان منطقه 3 وجود داشته را 160 مورد اعلام کرد و افزود: 3 اختراع جدید نیز در کانون پتنت ایران برای ثبت به صورت بین‌المللی در حال انجام است.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با اشاره به کارهای انجام شده در دفتر مالکیت فکری این دانشگاه، تشریح کرد: ثبت یک اختراع بین‌المللی، تأیید اولیه 3 اختراع جدید از سوی کانون پتنت ایران جهت ثبت بین‌المللی، ثبت 160 اختراع در داخل کشور، فعالیت به عنوان مرکز استعلام داوری اداره ثبت اختراعات، فعالیت به عنوان دفتر کانون پتنت ایران در استان، برگزاری 4 کارگاه در سطح کلان منطقه و استان و شرکت مستمر در کارگاه‌های وزارت و کانون پتنت ایران با حضور نمایندگان WIPO از جمله فعالیت‌های انجام شده در این دفتر است.

نجفی اضافه کرد: دفتر انتقال تکنولوژی را در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه ایجاد کردیم و بناست تا در سایر دانشگاه‌ها هم راه‌اندازی شود، به این منظور که هر طرح پژوهشی و پایان‌نامه به دفتر منتقل شده و امکان‌سنجی ثبت اختراع و تجاری‌سازی آن بررسی شود. در مورد هم‌پایه کردن ثبت اختراع و مقاله هم این تصمیم مصوب شد که بعضی طرح‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌ها، بسته به صلاح‌دید فناوری، صلاح نیست مقاله‌ای داشته باشند و به سمت آن نمی‌روند.

وی در پایان افزود: کارگاه "فناوری و مالکیت فکری" را برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم پزشکی کرمانشاه اجباری کردیم.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 4 در حوزه مالکیت فکری

تهیه کتابچه راهنمای ثبت داخلی و خارجی جهت استفاده مخترعین دانشگاهی

محمد بدوی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز با بیان اینکه دفتر مالکیت فکری دانشگاه‌های کلان منطقه 4 را در دانشگاه راه‌اندازی کرده و مهندس بهرام‌زاده را به عنوان کارشناس انتخاب کردیم، گفت: این کلان منطقه شامل دانشگاه‌های علوم پزشکی لرستان، دزفول، اهواز، آبادان، شوشتر و بهبهان می‌شود که کارگاه‌های مختلفی را در آن‌ها برگزار کردیم.

وی فعالیت‌های انجام شده در کلان منطقه 4 آمایشی در سال 98 را دریافت 12 اظهارنامه از اداره ثبت اختراع کشور و ارسال پاسخ 5 اظهارنامه به اداره ثبت اختراع، تعداد یک اختراع ثبت شده دانشگاهی، تهیه پیش‌نویس آیین‌نامه مالکیت فکری دانشگاه، پرداخت حق‌الزحمه و ارسال گواهی داوران، اقدام جهت ثبت خارجی اختراع دکتر سیدعلی مرد، اقدام جهت ثبت خارجی اختراع دکتر مستوفی، اقدام جهت دریافت تأییدیه علمی اختراع دکتر چگنی، تهیه کتابچه راهنمای ثبت داخلی و خارجی جهت استفاده مخترعین دانشگاهی عنوان کرد.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اظهار کرد: سال 97، 39 و سال 98، 12 اظهارنامه دریافت کردیم. 12 اختراع سال 97 ثبت شده و تا بهمن ماه سال 98 نیز 2 مورد بوده است.

بدوی افزود: دفاتر مالکیت فکری در سطح کلان منطقه تشکیل شده و دو مرکز اهواز و خرم‌آباد مرکز استعلام هستند. خرم‌آباد 4، دزفول 3 و بهبهان 2 اختراع ثبت کرده‌اند و آبادان و شوشتر نیز تاکنون هیچ اختراعی ثبت نکرده‌اند.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 5 در حوزه مالکیت فکری

امکان دفاع از پایان‌نامه با اختراع

اسماعیل میرزایی، عضو کانون پتنت و مسئول دفتر مالکیت فکری دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه این دفتر را پیرو ابلاغیه وزارت بهداشت تشکیل دادیم، مهم‌ترین فعالیت‌های این دفتر در سطح کلان‌منطقه را برگزاری جلسات مستمر، برگزاری منظم کارگاه‌های مالکیت فکری، کمک به مخترعین برای ثبت اختراعات داخلی و خارجی با همکاری کانون پتنت ایران، تدوین آیین‌نامه مالکیت فکری و تشکیل شورای مالکیت فکری عنوان کرد و افزود: واحدهای مالکیت فکری کلان منطقه علاوه بر دانشگاه علوم پزشکی شیراز که از سال 1390 شروع به کار کرده، در جهرم، بوشهر، بندرعباس، یاسوج، فسا، لارستان و گراش فعالیت دارند.

وی با بیان اینکه در سال تعداد زیادی استعلام و داوری اختراعات را بر عهده داریم، افزود: در طرح‌های فناورانه اختراعات را به عنوان خروجی قبول می‌کنیم و در بحث دفاع از پایان‌نامه‌ها هم دانشجو می‌تواند بنا بر تشخیص کمیته فناوری معاونت پژوهشی، با اختراع از پایان‌نامه خود دفاع کند. این در حالی است که در آیین‌نامه‌های ترفیع نیز اختراعات را به عنوان جایگزین مقالات قرار دادیم.

مسئول دفتر مالکیت فکری دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه "پایان‌نامه‌های فناورانه" در سطح هیئت رئیسه دانشگاه در حال بررسی است، اظهار کرد: یکی از شرط‌های اصلی برای خروجی این نوع پایان‌نامه نیز بحث اختراعات است.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 7 در حوزه مالکیت فکری

امکان ثبت اختراع داخلی برای طرح‌ها و پایان‌نامه‌های محصول‌محور

انوشه زرگر، مدیر توسعه فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان فعالیت‌های دفاتر مالکیت فکری کلان منطقه 7 را به دو بخش توانمندسازی و برنامه‌های تشویقی تقسیم کرد و گفت: در حوزه توانمندسازی، کارگاه‌های آموزشی برگزار کردیم و یک کارشناس را در دفتر مالکیت فکری مستقر کردیم و کارگاه‌های "جست‌وجوی  پتنت" و "داوری اختراعات" از سوی ایشان برگزار شد.

وی ادامه داد: با توجه به تنوع موضوعات مرتبط با مالکیت فکری، در هر دانشکده یک دوره پتنت‌خوانی گذاشتیم.

مدیر توسعه فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه کارشناس مستقر در دفتر مالکیت فکری آمادگی ارائه مشاوره را دارد، افزود: ذیل سیاست‌های تشویقی، افرادی که ثبت اختراع داشته باشند، به گرنت پژوهشی سالانه آن‌ها اضافه خواهد شد. همچنین برای طرح‌ها و پایان‌نامه‌های محصول محور که به نیازهای حوزه سلامت جامعه می‌پردازند، امکان ثبت اختراع داخلی گذاشتیم. همچنین حق‌الزحمه داوری را به منظور انجام شدن حرفه‌ای داوری‌ها در نظر گرفتیم.

زرگر خاطرنشان کرد: در کنار دفتر مالکیت فکری، دفتر BDO یا business development office راه‌اندازی کردیم تا به کسانی که ثبت اختراع می‌کنند، مشاوره‌ای در جهت بردن آن اختراع به سمت کسب و کار ارائه شود.

وی پیشنهاد کرد: میزان سهم دانشگاه‌ها از اختراعات، پایان‌نامه‌ها، طرح‌های محصول محور و طرح‌های تحقیقاتی تعیین شود.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 8 در حوزه مالکیت فکری

ثبت اختراع دو دستگاه در بخش بالین و راه‌اندازی واحد انتقال فناوری TTO بین دانشگاهی

عباس پرداختی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با اشاره به تشکیل واحد کمیته مالکیت فکری، کارگروه‌های این کمیته را آموزش‌های مرتبط با حوزه فناوری، بررسی ایده‌ها و ارزیابی امکان تجاری‌سازی، ارزش‌گذاری فناوری و کارگروه حقوقی و اصلاح قراردادهای مرتبط با حوزه فناوری عنوان کرد و گفت: ارزش‌گذاری فناوری یک معضل بزرگ در کشور است که جای کار زیادی دارد.

وی تشریح کرد: در بخش آموزش فناوری دوره‌های آموزشی و کلاس‌های توجیهی برگزار کردیم. در بخش بالین، دو دستگاه ثبت اختراع شد که یکی از آن‌ها دستگاه کلیه‌شور و دیگری پروتز داخل چشم بود.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با بیان اینکه واحد انتقال فناوری TTO بین دانشگاهی را راه‌اندازی کرده‌ایم، افزود: در بخش ارزیابی امکان تجاری‌سازی با اتاق بازرگانی، سازمان صنعت، معدن و تجارت و بازار بورس همکاری داریم. این موارد در شکل‌گیری جو مناسب برای تبدیل ایده‌ها به محصول و تجاری‌سازی آن‌ها مناسب است.

پرداختی اضافه کرد: در کارگروه حقوقی و اصلاح قراردادهای مرتبط با حوزه فناوری، اصلاح قراردادهای پژوهشی با همکاری شورای پژوهشی معاونت تحقیقات جهت لحاظ کردن حقوق دانشگاه‌ در پژوهش‌های مبتنی با ثبت اختراع، اصلاح قراردادهای دفتر ارتباط با صنعت با شرکت‌ها و صنایع جهت لحاظ کردن حقوق دانشگاه در صورتی که قرارداد منجر به ثبت اختراع شود و تدوین آیین‌نامه حق رویالتی دانشگاه از ثبت اختراعات دانشجویان، اعضای هیئت علمی، کارکنان و شرکت‌های مرکز رشد انجام شده است.

وی با اشاره به حق رویالتی دانشگاه از ثبت اختراع، گفت: در این رابطه فرمول‌های متفاوتی وجود دارد. به نظر می‌آید درصد منطقی برای این موضوع 0 تا 5 درصد است.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 9 در حوزه مالکیت فکری

ثبت نهایی 7 اختراع در آمریکا و تجاری‌سازی 15 محصول

محسن تفقدی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با اشاره به اینکه مقدار 0 تا 5 درصد را  به عنوان سهم دانشگاه از حقوق مادی اختراع در نظر گرفته‌ایم، گفت: به طور کلی بسته مربوط به خروجی‌های مختلف فناوری اعم از ثبت اختراع و محصول و ... را در همه‌جا اعم از آیین‌نامه ارتقا، ترفیع، دفاع پایان‌نامه‌ها و ... اثربخش کردیم. همچنین کمیته مالکیت فکری را بر اساس خط مشی مالکیت فکری دانشگاه تشکیل دادیم.

وی با اشاره به اینکه عمده بحث‌های حمایت در حوزه مالکیت فکری را از طریق برون‌سپاری و  عقد قرارداد با شرکت‌های تخصصی این حوزه انجام می‌دهیم، افزود: کمیته تخصصی داوران آموزش دیده اختراعات را به تازگی تشکیل دادیم و هنوز در این حوزه تسلط کافی نداریم.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه اختراعات را بعد از ثبت به دفاتر ارتباط با صنعت ارجاع می‌دهیم، اضافه کرد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد را در لیست مراجع ذی‌صلاح اداره ثبت اختراعات کشور قرار دادیم.

تفقدی سپس به برخی آمار و ارقام پرداخت و تشریح کرد: 320 مراجعه‌کننده داشتیم که 200 مورد را حمایت کردیم. همچنین 170 ثبت اختراع داخلی داشتیم و از 15 تقاضای ثبت بین‌المللی us patent حمایت کردیم که در این رابطه ثبت اولیه 8 اختراع و ثبت نهایی 7 اختراع در آمریکا انجام شده است. 15 محصول نیز تجاری‌سازی شده است.

وی سپس به سایر دانشگاه‌های قطب 9 پرداخت و تصریح کرد: در این میان بیرجند نسبت به سایر دانشگاه‌ها فعالیت بیشتری دارد و از جمله کارهایی که در این دانشگاه انجام شده، می‌توان به قرار دادن آیین‌نامه مالکیت فکری در دستور کار هیئت امنا، راه‌اندازی رسمی دفتر مالکیت فکری و برگزاری اولین جلسه با حضور رئیس دانشگاه، پیگیری 14 ثبت اختراع پیشنهادی جهت داوری و بررسی از اول فروردین 98 تاکنون اشاره کرد.

گزارش فعالیت‌های کلان منطقه 10 در حوزه مالکیت فکری

مصوبه نهایی سهم دانشگاه از حقوق مادی اختراع؛ 0 تا 2 درصد

فرید درکوش، مدیر دفتر ثبت اختراعات و ابداعات دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه دفتر فوق در سال 1387 تشکیل شده است، تشریح کرد: مطابق با سیاست‌گذاری وزارت بهداشت مبنی بر تشکیل و یکسان‌سازی فعالیت‌های کاری در حوزه مالکیت فکری، تقسیم دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به 10 کلان منطقه و تعیین دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان سرگروه کلان منطقه 10، اولین جلسه با دعوت از مدیران و کارشناسان 5 حوزه (دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه آزاد ایران، دانشگاه شهید بهشتی، انستیتو پاستور ایران و پژوهشگاه رویان) در 5/10/97 تشکیل شد که در این جلسه حاضرین به معرفی تاریخچه و فعالیت‌های مرکز پرداختند.

وی ادامه داد: متعاقب با اعلام تدوین IP Policy از سوی وزارت بهداشت با شناسایی و دعوت از سایر دانشگاه‌ها و زیرمجموعه‌های وزارت بهداشت و با دعوت از مسئولان مرتبط در دانشگاه‌های ارتش، شاهد، توانبخشی، سازمان بهزیستی و جهاد دانشگاهی، جلسات دوم و سوم برگزار شده و در این جلسات به آیین‌نامه مالکیت فکری پرداخته شد.

مدیر دفتر ثبت اختراعات و ابداعات دانشگاه علوم پزشکی تهران، فعالیت‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران و دفتر ثبت اختراعات و ابداعات این دانشگاه را مشاوره در خصوص قابلیت ثبت اختراع و تدوین متن اختراع، بررسی تقاضاهای ثبت اختراع خارجی و امور دریافت فایلینگ و پیگیری تا تعیین وضعیت نهایی، مرجع استعلام اختراعات داخلی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در خصوص مالکیت فکری و آموزش تخصصی اعضا و کارشناسان با شرکت در دوره‌های آموزش از راه دور WIPO عنوان کرد.

درکوش با اشاره به دانشگاه علوم پزشکی ایران، گفت: گروه توسعه نوآوری و مالکیت فکری این دانشگاه ذیل معاونت تحقیقات و فناوری از سال 92 شروع به کار کرد. آموزش تخصصی اعضا، آموزش اعضای هیأت علمی به منظور تربیت داوران تخصصی پتنت و آموزش اعضای هیأت علمی و دانشجویان با دانش اختراعات، از جمله فعالیت‌های این گروه است.

وی سپس به فعالیت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پرداخت و گفت: معادل‌سازی فعالیت‌های فناورانه و پژوهشی، مشاوره اعضای هیئت علمی و دانشجویان جهت ثبت پتنت، همکاری با کانون پتنت ایران و اعطای گرنت 150 میلیون ریالی به محققان دارای پتنت از فعالیت‌های این دانشگاه است. این دانشگاه همچنین رویدادهای متعدد ایده‌بازار، کارگاه‌های مالکیت فکری و جست‌وجوی اختراعات و همایش‌های فناوری سلامت مشترک نیز برگزار کرده است.

مدیر دفتر ثبت اختراعات و ابداعات دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره فعالیت‌های انستیتو پاستور ایران در حوزه مالکیت فکری، تشریح کرد: انستیتو نیز از سال 1386 فعالیت در این حوزه را آغاز کرده و از سال 1394 نیز اداره توسعه فناوری این مؤسسه در کنار اداره تجاری‌سازی و ارتباط با صنعت فعالیت پررنگی در حیطه مالکیت معنوی دارد.

درکوش با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه رویان در این حوزه گفت: دفتر نیازسنجی و پروژه‌یابی پژوهشگاه رویان به عنوان زیرمجموعه معاونت تحقیقات و فناوری با حضور یک مدیر و دو کارشناس در این حوزه فعالیت می‌کند و با ثبت اختراعات داخلی و بین‌المللی، پیگیر فعالیت‌های خود از طریق کانون پتنت هستند.

وی با بیان اینکه در دانشگاه بقیهالله نیز در حوزه مالکیت فکری از سال 1396 با یک مدیر و یک کارشناس از طریق کانون پتنت ادامه فعالیت می‌دهند، افزود: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز از سال 1391 شروع به کار کرده و از جمله فعالیت‌های آن می‌توان به برگزاری کارگاه مالکیت فکری، US PATENT، ثبت اختراع پیشرفته در خصوص آموزش نحوه صحیح داوری، نحوه نگارش و ثبت اختراعات داخلی و خارجی توسط دفتر توسعه فناوری سلامت، به‌روزرسانی فرم‌های داوری، ایجاد درگاه پرداخت الکترونیک بر روی سامانه فناوری جهت سهولت واریز هزینه داوری مخترعین و ثبت اطلاعات اختراعات به‌روز در سامانه فناوری سلامت وزارت بهداشت اشاره کرد.

مدیر دفتر ثبت اختراعات و ابداعات دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی ارتش از سال 95 فعالیت در حوزه مالکیت فکری را آغاز کرده، افزود: اختراعات ثبت شده یا در حال ثبت این دانشگاه عمدتاً در زمینه‌های طب فیزیکی و توانبخشی، تشخیص آزمایشگاهی و بهداشت نظامی بوده و در زمینه مهندسی پزشکی باید فعالیت بیشتری صورت گیرد.

درکوش با اشاره به اینکه دانشگاه شاهد با وجود اینکه فعالیت در این حوزه را از سال 79 آغاز کرده، اما در حال حاضر مرجع استعلام نیست، تصریح کرد: با وجود پیگیری‌هایی که از دانشگاه آزاد و جهاد دانشگاهی انجام دادیم، گزارش آن‌ها به این جلسه نرسیده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مصوبه نهایی ما درباره سهم دانشگاه از حقوق مادی اختراع، 0 تا 2 درصد است و اعتقاد داریم هرچه این درصد پایین‌تر باشد، محقق مشوق بیشتری خواهد داشت.

به گزارش ایسنا، یکی از مهم‌ترین موضوعات مطروحه از سوی معاونان تحقیقات و فناوری دانشگاه‌ها، مدیران دفاتر توسعه فناوری سلامت و ... طی این جلسه، مسئله حقوق مادی دانشگاه از اختراع یا اصطلاحاً "رویالتی" است که اکثر مسئولان توصیه می‌کنند بایستی مقدار حداقلی باشد.

در همین راستا حسین وطن‌پور، رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت نیز در گفت‌وگو با ایسنا به همین موضوع پرداخت و تشریح کرد: پروژه‌هایی که در داخل دانشگاه توسعه پیدا می‌کند، بخشی از حقوق مادی ثبت اختراع خود را تحت قالب رویالتی به دانشگاه‌ها می‌دهند. این به معنی سهام‌دار شدن دانشگاه در اختراع یا وارد شدن دانشگاه به تشکیلات شرکت نیست؛ بلکه تنها به این معناست که دانشگاه هم باید درصدی از محصولی که در داخل آن توسعه پیدا کرده، سهم ببرد. خیلی از دانشگاه‌ها نمی‌دانند چه درصدی را به عنوان رویالتی بگیرند که این مورد و حد و حدود (سقف) آن را در آیین‌نامه ثبت اختراعات و ابداعات تعریف کردیم.

همچنین در جلسه رونمایی از آیین‌نامه "ساختار و خط‌مشی مالکیت فکری و نوآوری در دانشگاه‌های علوم پزشکی"، بر سر موضوع معادل قرار دادن مقالات ISI با اختراع -بین مسئولان- اختلاف نظر وجود داشت؛ از سویی این موضوع بی‌فایده تلقی شد- چرا که همه مقالات به تجاری‌سازی نمی‌انجامند- و از سوی دیگر یک اقدام تشویقی به حساب آمد. در همین راستا رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: این‌که برای ثبت اختراع امتیازی معادل با مقاله یا بیشتر قائل شویم، اشکالی ندارد؛ چرا که این دو در کنار هم هستند.

به عنوان جمع‌بندی، به نظر می‌رسد با توجه به ضرورت یک‌دستی موارد فوق (سهم دانشگاه از حقوق مادی اختراع و معادل قرار دادن مقاله با اختراع؛ یا انجام ندادن این کار) در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، بایستی از طریق برگزاری جلسات بیشتر، توافق نظری بین مسؤولان پیرامون این موارد به وجود آمده و در دانشگاه‌ها به شکل یکسانی عمل شود. همچنین دفاتر مالکیت فکری در دانشگاه‌ها میزان رویالتی که دانشگاه دریافت می‌کند را گزارش کنند تا در این حوزه نیز تخلفی انجام نگیرد و سهم دریافت شده از حد و حدود تعیین شده در "آیین‌نامه ساختار و خط‌مشی مالکیت فکری و نوآوری در دانشگاه‌های علوم پزشکی" عدول نکند.

انتهای پیام